سیسکو از جمله تولید کننده سختافزارهای شبکه معروف و خوشنامی است. این شرکت تغییرات زیادی بدون اطلاع قبلی در نحوهی فروش محصولات خود بوجود آورده است. مصرف کنندگان از محصولات این شرکت قبل از این می توانستند به راحتی سخت افزارهای دست دوم را خرید وفروش کنند، اما سیستم هوشمند صدور مجوز (Smart Licensing System) که بیشتر محصولات سیسکو را شامل می شود، مجوز استفاده از دستگاهها را به روشی غیرعادی و نامتداول از خود سختافزار جدا کرده است.
سیستم صدور مجوز سیسکو در سال ۲۰۱۵ معرفی شد؛ اما استفاده از آن اکتبر 2018 به همراه به روزرسانی استاندارد IOS XE 16.9 اجباری شد؛ به این ترتیب، استفاده از سیستم هوشمند صدور مجوز یاد شده برای سوئیچهای سری کاتالیست ۳۶۵۰، ۳۸۵۰ و ۹۰۰۰ سیسکو قابل اجرا است. سیسکو ادعا میکند این کار باعث مدیریت راحتتر و انعطافپذیرتر صدور مجوزهای سختافزاری میشود؛ و در عین حال، چگونگی استفادهی کاربر از سختافزار تحت مالکیت خود را با محدودیتهای زیادی مواجه می کند.
پیش از صدور هوشمند مجوز، سوئیچ ها طوری طراحی می شدند که آنها را یک بار برای همیشه نصب و تنظیم می کردند؛ به این معنی که کاربر یک قطعه ی سخت افزاری را به همراه مجوز استفاده از نرم افزار روی آن خریداری میکرند و اگر بعدها آن سختافزار را می فروخت، مجوز هم همراه آن فروخته میشد. درصورت بروز هر مشکلی، شرکتهای دیگر میتوانستند تجهیزات مزبور را تعمیر کنند؛ حتی اگر آنها از امتیاز پشتیبانی مادام العمر تولیدکننده برخوردار بودند. اما سیستم مجوز هوشمند عملکرد متفاوتی دارد. شرکتها میتوانند با حساب کاربری خود چندین مجوز دریافت کنند که این مجوزها به صورت خودکار و به شکل مشترک توسط دستگاههای نصب شده در آن شرکتها استفاده می شوند. برای اعتبارسنجی دستگاهها، به طور مرتب بین آنها و شرکت سیسکو ارتباط تلفنی برقرار میشود و اگر دستگاهها قادر به انجام این تماس نباشند، پس از یک سال به «حالت ارزیابی» بازمی گردد. تاد بون، بنیانگذار و رئیس XS International، یکی از شرکتهای تعمیر و نگهداری تجهیزات فناوری اطلاعات، این مفهوم را به بیان ساده تر توضیح میدهد:
چون مجوز در سرورهای سیسکو باقی می ماند و به دستگاه منتقل نمی شود، مسئولیت خرابی یا درستی آنها به عهدهی سیسکو است.
XSi تنها شرکتی نیست که نگرانیهای خود را از این موضوع بروز می برد. کارویچور (Curvature) که یکی دیگر از شرکتهای تعمیرکنندهی تجهیزات است، با برگزاری یک سمینار مبتنی بر وب مشتریانش را با مشکلات ناشی از این رویکرد آشنا کرد. به زعم آنها، سیستم جدید و به اصطلاح «هوشمند صدور مجوز» سیسکو نه تنها ریسک احتمالی خرابی دستگاه و نیز تهدیدهای امنیتی را بههمراه خواهد داشت، بلکه حوزه ی اختیارات کاربر دربارهی سخت افزاری که فکر میکند تحت مالکیت وی است را نیز محدود میکند.
پایان مالکیت
چون مجوز در سرور سیسکو باقی میماند و به دستگاه قابل انتقال نیست، مسئولیت خرابی یا درستی آنها با سیسکو است.
این دستگاهها به حساب کاربری خریدار اصلی پیوند میخورند، بنابراین کاربر نمیتواند بهراحتی یک سوئیچ دستدوم و تحت مالکیت کاربر دیگری را بخرد و به روال گذشته از آن استفاده کند. بون میگوید:
این تغییر رویکرد امکان خرید سخت افزارهای دستدوم و تعمیرشده ی سیسکو را که دارای مجوزهای هوشمند هستند، به سرعت تغییر میدهد؛ چرا که کاربر نهایی اصلی تنها مالک سختافزار است، نه اجازه استفاده از آن. خریدارهیچ حقی را در مورد آن ندارد و دستگاه، کار نخواهد کرد.
درعوض، خریدار باید مجوز را مجددا از سیسکو بخرند و اعتبار آن را تأیید کنند. این روند طبق گفته ی کارویچور می تواند به قدری برای مشتری هزینه بتراشد که هرچه پسانداز از خرید دستگاههای دست دوم بهدست آورده است را به باد بدهد. از نظر حقوقی هم به نظر می رسد که این کار برای سیسکو مشکلاتی ایجاد کند. دادگاهها معمولا شرکتهایی را که مشتریان خود را پس از خرید یک تجهیز، آنها را از فروش آن بازمیدارند، محکوم میکند.
علاوه بر این، به کارگیری سیستم جدید امکان دریافت خدمات از شرکتهای دیگر را توسط مشتری پس از اتمام دورهی پشتیبانی توسط سیسکو محدود میکند. بون میگوید:
معلوم نیست که صاحبان قطعات سختافزاری سیسکو بتوانند باز هم بهروشی غیر از قرارداد SMARTnet از این امتیاز برخوردار بشوند. شاید سیسکو دسترسی دستگاههایی را که از آنها پیشتیبانی نمیکند به سرورهای خود قطع کند.
استفاده از سیستم جدید علاوهبر ازرونقانداختن بازار دستگاههای دستدوم، بهمعنی بیشترشدن حجم زبالههای الکترونیکی سیسکو در محلهای دفن زباله هم است. بون میگوید او نگران آن است که بیشتر مشتریان سیسکو متوجه نشوند که درصورت ارتقا به سیستم هوشمند صدور مجوز، درحقیقت چه چیزی را از دست میدهند. زیرا سیسکو از شفافسازی این موضوع سرباز میزند. شرکتکنندگان در سمینار مجازی کارویچور نیز همین ترس و نگرانی را داشتند؛ چراکه خیلی از آنها از برخی از تغییرات اعمالشده توسط سیستم جدید خبر نداشتند. احتمال دارد که افراد زیادی این بهروزرسانی را انجام بدهند و ناخواسته، حقوق متعلق به سختافزار خود را از دست بدهند.
اگر نمیتوانید سختافزار خود را تعمیر کنید، دیگر مالک آن نیستید. و با انجام این تغییرات، سیسکو حقوق اساسی مشتریان خود را از آنها سلب میکند. دقیقا بههمین دلیل است «حق تعمیر» از ارزش زیادی برخوردار است.
تجهیزات جانبی سوئیچ شامل :
این کابل که درون جعبه دستگاه قرار دارد جهت اتصال سوئیچ های شبکه به برق استفاده می شود. نحوه اتصال سوئیچ سیسکو به برق به این صورت است که کابل را ابتدا به سوئیچ وصل و سپس آن را با رعایت استانداردهای ایمنی به برق متصل می کنید.
جهت ایجاد ارتباط میان سوئیچ و PC استفاده می شود. این ارتباط به لحاظ علمکرد بر سوئیچ شبکه ایجاد می شود.
براکت های قطعات فلزی هستند که شکل ظاهری آن به صورت L است و جهت اتصال سوئیچ به رک استفاده می شود. براکت ها نیز درون جعبه سوئیچ ها قرار دارند.
پیچ و مهره ها برای اتصال براکت به سوئیچ و سپس اتصال آنان به رک استفاده می شود که درون جعبه سوئیچ وجود دارد.
افزایش تقاضای پهنای باند منجر به طراحی و تولید انواع مختلفی از ماژول ها از جمله GBIC, SFP، SFP+و QSFP شده است. عواملی نظیر سرعت انتقال، طول موج و غیره می توان در انتخاب درست این نوع از ماژول ها تأثیرگذار باشند.
از طرف دیگر باید هزینه های انجام این کار را در نظر بگیرید. زیرا برای مثال ماژول های SFP قیمت بالایی دارند به همین دلیل اگر نمی خواهید هزینه زیادی را انجام دهید خرید ماژول های دست دوم می تواند یک راهکار مناسب باشد.
هدف از دستورات مسیر دهی در ۴ شبکه توسط روتر (Subnet) به طوری که کلیه PC ها در هر Subnet بتوانند با کلیه PC ها در Subnet های دیگر ارتباط داشته باشند و تست ارتباط بین PC هایی که در Subnet های متفاوت قرار دارند می باشد.
تجهیزات مورد نیاز برای انجام این کار ۱ عدد روتر با ۴ عدد اینترفیس FastEthernet، ۴ عدد سوئیچ سیسکو مدل ۲۹۶۰ و ۴ عدد PC می باشد.
تنظیمات کامپیوترهای Subnet1:
تنظیمات کامپیوترهای Subnet2 :
تنظیمات کامپیوترهای Subnet3 :
تنظیمات کامپیوترهای Subnet4:
تنظیمات اینترفیس های روتر:
در واقع روتینگ پروسه ارسال Packet های اطلاعاتی از یک مبدأ به یک مقصد در محیط Internetwork یا محیط های چندین شبکه ای می باشد. در صورتی که زیربنانی روتینگ یا همان مسیریابی به درستی در یک سازمان پیاده سازی نشود شبکه های مختلف قادر به برقراری با شبکه های دیگر نخواهند بود.
در این لابراتوار به IP Address های چهار Subnet توجه کنید این چهار Subnet چهار شبکه مستقل و مجزا هستند که برای برقراری یا ارتباط با یکدیگر و مسیریابی بسته به دستگاه روتر نیاز خواهند داشت. به این نکته توجه کنید که هر شبکه یک حوزه Broadcast مستقل می باشد و در صورتی که در شبکه ۱ ، یک بسته Broadcast ارسال شود این بسته از اینترفیس های روتر عبور نخواهد کرد و به سایر شبکه های دیگر از قبیل شبکه ۲، شبکه ۳ و شبکه ۴ منتقل نخواهد شد.
در تصویر این لابراتوار چهار عدد شبکه با رنج های مختلف به چهار عدد سوئیچ به نام های Switch1، Switch2، Switch3 و Switch 4 متصل می باشند.
در این مرحله ابتدا اینترفیس های روتر را پیکربندی کرده و IP Address صحیح به آنها اختصاص خواهیم داد که قادر به شبکه های مختلف و عبور بسته از یک شبکه به شبکه دیگر باشد.
برای پیکربندی اینترفیس FastEthernet و تنظیمات IP Address بر روی روتر دستورات زیر را انجام دهید.
Router#config t
Router(config)#interface fastethernet 0/0
Router(config-if)ip address 192.168.1.1 255.255.255.0
Router(config-if)#no shutdown
برای پیکربندی اینترفیس Fastethernet 1/0 و تنظیمات IP Address بر روی روتر دستورات زیر را انجام دهید.
Router#config t
Router(config)#interface fastethernet 1/0
Router(config-if)#ip address 192.168.2.1 255.255.255.0
Router(config-if)#no shutdown
برای پیکربندی اینترفیس Fastethernt و تنظیمات IP Address بر روی روتر دستورات زیر را انجام دهید.
Router#config t
Router(config)#interface fastethernet 2/0
Router(config-if)#ip address 192.168.3.1 255.255.255.0
Router(config-if)#no shutdown
برای پیکربندی اینترفیس Fastethernet و تنظیمات IP Address بر روی روتر دستورات زیر را انجام دهید.
Router#config t
Router(config)#interface fastethernet 3/0
Router(config-if)#ip address 192.168.4.1 255.255.255.0
Router(config-if)#no shutdown
برای مشاهده جدول مسیریابی یک روتر از دستور زیر استفاده کنید.
روترها کلیه تصمیمات مسیریابی را بر اساس اطلاعات موجود در جدول مسیریابی Routing Table اخذ خواهند کرد.
Router#show ip route
Gateway of last resort is not set
C ۱۹۲٫۱۶۸٫۱٫۰/۲۴ is directly connected Ethernet 0/0
C ۱۹۲٫۱۶۸٫۲٫۰/۲۴ is directly connected Ethernet 0/1
C ۱۹۲٫۱۶۸٫۳٫۰/۲۴ is directly connected Ethernet 0/2
C ۱۹۲٫۱۶۸٫۳٫۰/۲۴ is directly connected Ethernet 0/3
با بررسی دقیق خروجی دستور بالا مشاهده می کنید که هر شبکه به کدام اینترفیس روتر به صورت مستقیم متصل می باشد.
همانطور که جدول Routing Table این روتر را مشاهده می کنید در این جدول ۴ شبکه وجود دارد که همگی آنها به صورت مستقیم به روتر اتصال دارند عبارت C در خروجی دستور Show ip route بیان کننده اتصال مستقیم شبکه به روتر می باشند.
جهت تست ارتباط بین کامپیوترها در این لابراتوار توسط PC1 کامپیوترهای موجود در Subnet1، Subnet2، Subnet3 و Subnet4 را Ping کنید.
Pc1>ping 192.168.2.2
Pinging 192.168.2.2 with 32 bytes of data:
Reply from 192.168.2.2: bytes=32 time=20ms TTL=254
Reply from 192.168.2.2: bytes=32 time=20ms TTL=254
Reply from 192.168.2.2: bytes=32 time=20ms TTL=254
Reply from 192.168.2.2: bytes=32 time=20ms TTL=254
Pc1>ping 192.168.3.2
Pinging 192.168.2.2 with 32 bytes of data:
Reply from 192.168.2.2: bytes=32 time=20ms TTL=254
Reply from 192.168.2.2: bytes=32 time=20ms TTL=254
Reply from 192.168.2.2: bytes=32 time=20ms TTL=254
Reply from 192.168.2.2: bytes=32 time=20ms TTL=254
Pc1>ping 192.168.4.2
Pinging 192.168.2.2 with 32 bytes of data:
Reply from 192.168.2.2: bytes=32 time=20ms TTL=254
Reply from 192.168.2.2: bytes=32 time=20ms TTL=254
Reply from 192.168.2.2: bytes=32 time=20ms TTL=254
Reply from 192.168.2.2: bytes=32 time=20ms TTL=254
همانطور که مشاهده می کنید نتیجه تست ارتباطی بین کامپیوترهای موجود در چهار Subnet موفقیت آمیز می باشد.
در پنجره زیر پیکربندی روتر را مشاهده می کنید.